Terwijl het buiten pijpenstelen regent, denk ik met lichte weemoed terug aan frisse biertjes op zonnige terrassen. De licht bittere smaak van de hop en bubbels van elke soort weten mij keer op keer te verrassen. Mijn bierkennis stoelt weliswaar puur op recreatieve interesse, maar inmiddels hebben heel wat bijzondere smaken mijn glas gevuld.
In België brouwen ze een bier dat mij speciaal aanspreekt: Gageleer. Gebrouwen met een kruidenmengsel dat gruit heet. In de middeleeuwen was gruit de belangrijkste smaakmaker van bier. Het hoofdbestanddeel van het mengsel is gagel, een plant die ook in Nederland voorkomt op natte, zure, venige grond.
Toen het gerucht de ronde deed dat gagel libido verhogend zou werken, was dat geen goed nieuws voor de monniken die het bier brouwden (hoewel de meningen hier ongetwijfeld over verdeeld waren…). Besloten werd om in het vervolg hop te gebruiken: een kruid met een soortgelijke bittere en kruidige smaak als gagel, maar met een kalmerende werking. Dat paste beter bij het imago van de monnik. Een bijkomend voordeel van hop is dat het de houdbaarheid van bier verbetert en zorgt voor een mooie schuimkraag.
Hop vind je vaak in het bos en slingert zich om bomen. Het is een sterke klimplant die in voedzame grond ruim 5 meter hoog kan worden. Hop groeit trouwens ook gewoon bij mij langs een regenpijp tegen de schuur aan. Het blad van de hop is ruw en licht fototoxisch. Wanneer je langs de plant schuurt met je huid en de zon schijnt erop, dan zet de huid op. Niet heel gevaarlijk, je kunt de huid wassen of beschermen tegen de zon, dan verdwijnt de zwelling vanzelf weer. De ene huid is er gevoeliger voor dan de andere.
De jonge lentescheuten van de hop zijn eetbaar. Ze kunnen worden gestoomd en zijn erg smakelijk, vergelijkbaar met asperge, een delicatesse. In het najaar oogst je de hopbellen, de kruidig geurende bloemen van de hop. De hopbellen worden dus gebruikt voor het op smaak brengen van bier en ze hebben ook geneeskracht. Medicinaal is hop namelijk behulpzaam bij slapeloosheid, nervositeit, zenuwpijn en overgangsproblemen. Bijvoorbeeld in een thee met valeriaan en citroenmelisse. Hop smaakt erg bitter, dus voeg een lepeltje honing toe en zet de thee van heet water dat net van de kook af is. Je kunt ook een kruidenkussentje maken gevuld met hop- en lavendelbloemen. Dat slaapt heerlijk!
En heb je na al die kalmerende effecten van hop weer eens behoefte aan een stimulerende oppepper? In Nederland brouwt brouwerij Jopen uit Haarlem het bier Koyt, een rasecht gruitbier volgens een recept uit 1407. Proost!
Foto’s: ©Maaike Pfann
Een volledige versie van dit artikel verscheen ook in editie 14 van Klein Wonen Magazine
