Senioren en zorgbehoevenden blijven steeds langer in hun eigen woning wonen. Dat komt onder andere door hun eigen wensen, een groeiend tekort aan verzorgend personeel en wijzigingen in het overheidsbeleid. Het netwerk van de hulpvrager, waaronder mantelzorgers, moet hierdoor steeds meer ondersteuning en zorg geven. Sterker nog: de mantelzorger is de factor die het (comfortabel) thuis blijven wonen in veel gevallen mogelijk maakt. Meer dan 1 op de 3 Nederlanders (16+) gaven in 2016 mantelzorg (circa 4,4 miljoen mantelzorgers)!
Mantelzorgers vaak beperktere tijd voor hun eigen sociale leven
Mantelzorgers voelen zich meestal nuttig, nodig, gewaardeerd en belangrijk. De belasting en verantwoordelijkheden van het verzorgen, kunnen echter ook leiden tot emotionele, psychologische en fysieke stress, en andere klachten bij mantelzorgers. De meest voorkomende symptomen van zorgstress betreffen vermoeidheid, slapeloosheid, maagproblemen, depressiviteit en woede. Verder hebben mantelzorgers vaak beperktere tijd voor hun eigen sociale leven, beschikken ze over minder vrije tijd, en komen ze minder toe aan rust en recreatief bewegen. Ten slotte vragen de onvoorspelbaarheid en oncontroleerbaarheid van veel (chronische) ziektebeelden een hoge waakzaamheid van de mantelzorger. Dit kan weer leiden tot secundaire spanning op het werk en in (eigen) gezin.
Het vermogen tot mantelzorgen neemt af bij toename van stress en depressie. Buiten het negatieve effect op de mantelzorger zelf, zijn er soms ook negatieve effecten op de zorgvrager. Zo kan zorgstress bij de mantelzorger leiden tot depressie bij de zorgvrager, waardoor het niveau van zijn of haar functioneren verder afneemt dan op basis van leeftijd of ziektebeeld verwacht mag worden.
Om effectief te kunnen blijven mantelzorgen, is ondersteuning ook voor mantelzorgers soms preventief gewenst of zelfs noodzakelijk. Dat is niet alleen fijn voor de mantelzorger zelf, maar helpt er ook voor zorgen dat hun naasten zo lang mogelijk (comfortabel) thuis kunnen blijven wonen. Er zijn verschillende manieren waarop mantelzorgers ondersteund kunnen worden, bijvoorbeeld met steungroepen, (technologische) hulpmiddelen en respijtzorg.
Respijtzorg kan zowel professionele zorg als vrijwilligerszorg betreffen
Respijtzorg is een tijdelijke vervanging van mantelzorg. Iemand anders neemt de taken over, zodat de mantelzorger even tijd heeft om andere dingen te doen. Bijvoorbeeld als een mantelzorger op vakantie wil. Respijtzorg helpt voorkomen dat een mantelzorger overbelast raakt. Er zijn verschillende vormen van respijtzorg, zoals hulp aan huis en opvang buitenshuis, bijvoorbeeld dagopvang of logeeropvang. Respijtzorg kan zowel professionele zorg als vrijwilligerszorg betreffen. Soms is structurele vervangende zorg mogelijk: de mantelzorger heeft dan bijvoorbeeld één dag per week geen zorgtaken omdat de zorgvrager naar een dagopvang gaat. Ook kan het gaan om een gezamenlijke vakantie van de mantelzorger en de zorgvrager, waarbij de zorg op het vakantieadres door derden wordt overgenomen. Hierdoor kan de mantelzorger ontspannen, tot rust komen en desgewenst eigen activiteiten ondernemen.
In Klein Wonen Magazine 5, vanaf pagina 48, is uitgebreid aandacht geschonken aan dagopvang en comfortabel verblijven tijdens je vakantie. Bijvoorbeeld verblijf op boerenerven. Wellicht een mooie aanleiding om een tiny house bij een zorgboerderij te bekijken of te bewonen.
