Ecodorp Land van Aine heeft een definitieve go gekregen om dertig tot vijftig kleine en compacte woningen te gaan bouwen op het terrein van de oude aardappelmeelfabriek in Ter Apel. Daarnaast is er plaats voor tien mobiele tiny houses. De initiatiefnemers willen een woonwerkgemeenschap realiseren van vijftig tot honderd bewoners van alle leeftijden. Samen zijn, samen delen en samen doen wordt gestimuleerd door de vele gemeenschappelijke voorzieningen in het dorp, dat zo veel mogelijk zelfvoorzienend wil zijn. Alle huisjes zijn dan ook grotendeels off-grid.
Al drie jaar wonen en leven een dertigtal pioniers bij het cultuurhistorisch erfgoed dat de voormalige Coöperatieve Aardappelmeelfabriek Ter Apel en Omstreken is. Zij wonen met toestemming van de gemeente in tijdelijke huisjes als pipowagens, yurts, tiny houses en andere kleine woningen. Ook de nieuw te bouwen woningen worden niet al te groot. ,,Onze huizen variëren in grootte van 45 tot 90 m2. We streven speelse organische vormen, natuurlijk kleurgebruik en groene daken na om een zekere harmonie te garanderen en met het oog op de landschappelijke inpassing’’, vertelt mede-initiatiefnemer Nati Visser. ,,Dit hebben we allemaal in een kavelpaspoort beschreven.’’
Tekst gaat verder onder de foto.
Natuurlijke materialen
Bij de bouw van de kleine en compacte woningen gaan de aanstaande bewoners vooral gebruik maken van natuurlijke en milieuvriendelijke materialen, zoals stro, leem en hout. Dit eventueel in combinatie met niet-toxische gerecyclede materialen. De woningen zijn licht en krijgen een glasgevel gericht op het zuiden of zuidwesten. Zo wordt optimaal gebruik gemaakt van passieve zonne-energie. In eerste instantie komen er dertig woningen. ,,Hiermee moeten we bewijzen dat we bouwen volgens de concepten, die we in het kavelpaspoort en bestemmingsplan hebben opgesteld. Daarna mogen we de tweede pluk van twintig woningen bouwen’’, legt Nati uit. De eerste twee huisjes zijn inmiddels in aanbouw.
Tekst gaat verder onder de foto.
Experimentele status
Elke woning op het Land van Aine volgt de normale wegen van een bouwaanvraag en moet voldoen aan de BENG-normeringen. Ter Apel is een krimpgemeente, waardoor er normaal gesproken voor elk nieuw huis een oude woning moet worden gesloopt om leegstand te voorkomen. Het ecodorp is hiervan vrijgesteld. Dat kon volgens Nati alleen na het verkrijgen van een experimentele status. ,,Hiervoor hebben we moeten aantonen dat ons soort woningen geen bedreiging vormen voor de gewone huizenmarkt. Door de kleine oppervlakten, duurzame energievoorzieningen en het gebruik van off-grid-voorzieningen als droogtoiletten hebben we laten zien dat onze huizen veel verschillen van gewone woningen. Ook onze lange instroomperiode van anderhalf jaar voor aspirant-bewoners was een waarborg voor de gemeente dat hier niet een publiek aangetrokken wordt dat alleen geïnteresseerd is in een mooie plek om een goedkope woning neer te zetten.’’
Tekst gaat verder onder de foto.
Tiny houses
Binnen ecodorp Land van Aine zijn ook enkele bouwpercelen aangewezen voor experimentele bouw. ,,Mits de plannen voldoen aan de kavelpaspoorteisen en de beoordeling van de welstandscommissie. Op dit moment kijken we in het kader van onderzoek naar innovatieve bouwmaterialen of we kunnen bouwen met geprinte aarde’’, meldt Nati enthousiast. ,,Verder is er ruimte voor tien verplaatsbare tiny houses, die een vaste woonplek kunnen krijgen onder afwijkende eisen.’’ Onlangs is er ook een bouwcollectief opgezet in Land van Aine, waarin vrijwilligers van buiten de bewonersgroep hun bouwexpertise kunnen inzetten voor het dorp. ,,Een mooi initiatief om onder andere de woningprijzen omlaag te brengen, in saamhorigheid te bouwen en te kijken wat er buiten de reguliere paden nog meer mogelijk is. Dit jaar zullen er ook speciale cursussen strobouw en leemstenen maken plaatsvinden.’’
Tekst gaat verder onder de foto.
Off-grid
Het Groningse ecodorp wil zoveel mogelijk zelfvoorzienend worden. Alle huisjes worden dan ook grotendeels off-grid gebouwd. Er wordt gebruik maakt van helofytenfilters, waarbij het afvalwater wordt gezuiverd door rietvelden, zonneboilers, waterstof, biogas, warmtepompen, aardwarmte en gezamenlijke zonnepanelen op de daken van de oude fabriek. Gezamenlijke moestuinen en een voedselbos, volgens de principes van de permacultuur, moeten deels voor de voeding gaan zorgen.
Nati en haar dorpsgenoten spreken overigens liever niet van zelfvoorzienend, maar van samen-voorzienend of lokaal-voorzienend. ,,Als je in zoveel mogelijk basisbehoeften wilt voorzien, gaat dat makkelijker met een groep dan in je eentje. Het benadrukt ook meer de open en sociale waarden die we nastreven in plaats van egocentrische. Globaal gezien is dit een veel rechtvaardiger manier van leven. Onze overvloed is eeuwenlang ten koste gegaan van anderen en de aarde zelf. Als we nemen wat ons lokaal wordt toebedeeld en eerlijker verdelen, doen we de ander en de aarde niet tekort en is er genoeg voor iedereen.’’
Tekst gaat verder onder de foto.
Verantwoordelijkheid
Samen- en lokaal-voorzienden wonen geeft je volgens de huidige ecodorpelingen van Land van Aine ook een grotere verantwoordelijkheid. ,,Je leeft in nauw contact met de natuur en de ander, waardoor je direct feedback krijgt over je manier van consumeren. Een eventuele vervuilende levensstijl heeft direct invloed op je eigen bodemkwaliteit of drinkwaterkwaliteit. Je ziet hoeveel afval je produceert en moet dat zelf verwerken. Als je niet genoeg houtjes hakt zit je zonder warmte, als je niet genoeg bomen aanplant zit je op een gegeven moment zonder brandstof of bouwhout, als je niet voldoende zaait en plant is er geen eten. Dat geeft een veel groter verantwoordelijkheidsgevoel ten aanzien van hulpbronnen en de natuur om je heen. Je beseft je afhankelijkheid van Moeder Aarde en wordt vanzelf veel respectvoller. Het besef dat je onderdeel bent van die natuur, zélf ook natuur bént.’’
Tekst gaat verder onder de foto.
Levensvreugde
Deze manier van leven levert volgens Nati ook veel meer levensvreugde op. ,,De verrukking van de eerste zoete zelfgekweekte aardbeien, je zelf gehakte houtjes, de directe relatie met je omgeving, het bouwen van je eigen huis, het telen van je eigen groente. Je voelt dat je leeft, écht leeft. Het zorgt voor eigenwaarde en zelfvertrouwen en een gevoel van vrijheid als je je onafhankelijk weet van grote multinationals, internetgiganten, farmaceutische industrie, supermarkten en producenten die jou willen laten kopen wat zij denken dat je nodig hebt. Het geeft veel voldoening als je je daaraan onttrekt, als je weet dat je daarmee je ecologische voetafdruk kleiner maakt, wat het klimaat en alle levende wezens ten goede komt.’’
Tekst gaat verder onder de foto.
Menselijke maat
Samen delen, samen doen en samen zijn staat hoog in het vaandel bij het Land van Aine. Er komen dan ook heel wat gezamenlijke voorzieningen, zoals een dorpshuis, groepsruimte, werkplekken, een restaurant, bibliotheek, houtwerkplaats, ateliers, een podium, kinderspeelplaats, zwemvijver, sauna en stilteplek. ,,De kleinschaligheid en het lokale element van ons dorp brengt de menselijke maat en verbinding met het leven om ons heen terug. Als je als boer veertig koeien hebt kan je nog een persoonlijke band met die koeien aangaan. Met vierhonderd lukt dat niet meer’’, aldus Nati, die verwacht met haar ecodorp een goed voorbeeld te stellen voor de toekomst. ,,Het consuminderen en zelfvoorzienend leven zou moet leiden tot minder geldbehoefte. Dus minder hard werken voor hypotheek en dure auto’s en meer tijd voor plezier, creativiteit, ontplooiing van ieders unieke talenten en de opbouw van het dorp. Het is nu hard werken, omdat we onze oude structuren zijn kwijt geraakt, maar degenen na ons zullen veel vruchten plukken van onze investeringen.’’
Tekst gaat verder onder de afbeelding.
Delen kennis
De bewoners van het Land van Aine helpen graag andere ecodorp-initiatiefnemers met hun kennis en ervaring tijdens speciale activiteiten op hun landgoed. Binnenkort vertelt Nati Visser op Klein Wonen Magazine in grote lijnen hoe het hen is vergaan in de acht jaar voorbereiding en geeft enkele tips.
