Het WikiHouse heeft zich in tien jaar tijd in Nederland ontwikkeld van een experiment tot een serieus alternatief voor betaalbare zelfbouw. Het open source-concept is dit jaar voor liefst vier prijzen genomineerd en daar is mede-initiatiefnemer Vincent Muller uiteraard apetrots op.
HollandWikiHouse, zo heet het eerste project dat Vincent Muller met enkele enthousiastelingen eind 2012 realiseert. Het betreft een stand op de beurs Gevel in de Rotterdamse Ahoy-hal, gebaseerd op het internationale open source-concept WikiHouse. Dat is een modulair systeem, waarmee iedereen eenvoudig, duurzaam en betaalbaar zelf een huis kan bouwen en zich ontwikkelt door overdracht van ervaring en kennis. In november 2014 is Vincent, die een eigen architectenbureau heeft, een van de stuwende krachten bij de oprichting van de Stichting WikiHouseNL. ,,De eerste jaren waren vooral kleine demonstratieprojecten. We werkten nog met wigjes, een WikiHouse-systeem zonder schroeven’’, vertelt hij. ,,Om los te komen van de hele kleine schaal, de tiny house-achtige bouw zeg maar, hebben we vanaf medio 2016 het WikiHouse Swift-systeem ontwikkeld. Dit op initiatief van Woningbouwatelier in Almere en in samenwerking met een team van deskundigen.’’
Tekst gaat verder onder de foto
Bouwbesluit
Op basis van het Swift-systeem is er een toolbox gekomen, die voldoet aan het Bouwbesluit. Hiermee kunnen toekomstige bewoners hun eigen ontwerp maken, de bouwdelen laten produceren en zelf hun huis bouwen. De Stichting WikiHouseNL bouwt zelf met vrijwilligers en een aannemer eerst een showcase in Almere-Poort, De Pionierswoning. Daarna volgt een project van 27 compacte woningen in de wijk De Stripmaker in het Almeerse stadsdeel Buiten. ,, Ongeveer de helft van de woningen is inmiddels bewoond, maar de meeste woningen zijn nog in afwerkingsfase. Je merkt dat iedereen in deze fase in eigen tempo verder werkt’’, aldus de architect.
Tekst gaat verder onder de foto
Vincent volgt de ontwikkelingen in De Stripmaker met een grote glimlach. ,,Het is mooi om te zien dat echt zelf bouwen voor iedereen mogelijk is! Ook erg leuk is dat zelfbouwers eigen keuzes maken en soms tot heel ver in detail gaan om hun woning perfect af te werken. Vaak bouwt men zelfs secuurder dan een aannemer, die vaak onder hoge tijdsdruk bouwt, door de tijd te nemen om goed uit te zoeken hoe iets moet. Daarnaast zie je dat zelfbouwen een sociaal maatschappelijke kant heeft. Elkaar helpen, veel dingen samen regelen en doen. Zo kun je doen waar je goed in bent.’’
Tekst gaat verder onder de foto
Architectuurprijs
Het WikiHouse-project in Almere-Buiten is in de zomer van dit jaar beloond met de publieksprijs van de Architectuurprijs Almere. Daarnaast krijgt het nominaties voor de ARC22 Award in de categorie innovatie, de Cobouw Duurzaamheid Award en de Cobouw Innovatie Award. Een erkenning waar Vincent erg blij mee is. ,,Het is sowieso een eer natuurlijk, maar het is vooral mooi dat WikiHouse in Nederland wat meer bekendheid gaat krijgen en daarmee hopelijk mooie vervolgprojecten. Het was natuurlijk fantastisch om de meeste stemmen te krijgen van het publiek bij de Architectuurprijs Almere. Dat past ook goed bij het WikiHouse-concept, dat voor iedereen toegankelijk is.’’
Tekst gaat verder onder de foto
De toekomst van het zelfbouwconcept ziet de initiatiefnemer dan ook positief tegemoet. ,,Zeker na de ervaringen in het project De Stripmaker, hét bewijs dat het kan! Ik denk dat Wikihouse flink opgeschaald kan worden voor verschillende doelgroepen. En hoe meer projecten er komen, hoe meer ontwikkeling mogelijk is. Natuurlijk is WikiHouse niet dé oplossing voor de woningnood, maar kan zeker wel een deel van de oplossing zijn.’’
Tekst gaat verder onder de foto
Niet alleen woningbouw
Verder ziet Vincent mogelijkheden om WikiHouses op meerdere vlakken toe te passen. ,,Niet alleen in de woningbouw. Daarnaast liggen er nog vele mogelijkheden, zoals WikiHouses als optopping op platte daken van bestaande gebouwen, inbouwwoningen voor leegstaande panden, drijvende woningen en bijvoorbeeld voor de opvang van spoedzoekers, waar men mee kan bouwen aan de WikiHouses van de buren, de volgende spoedzoekers’’, brainstormt de Leidse architect hardop. ,,Een WikiHouse is dan ook niet per se klein wonen. We hebben er soms last van dat mensen denken dat WikiHouse alleen maar een tiny house is. Een WikiHouse kan echter van klein tot groot. We staan uiteraard wel voor zo compact en efficiënt mogelijk omgaan met ruimte en materialen, maar het is een modulair systeem waarmee je op maat een ontwerp kan maken. Dus ook groter dan tiny. WikiHouse gaat vooral over echte zelfbouw en een open source-ontwikkeling.’’
Tekst gaat verder onder de foto
Niet alleen in het Almeerse wijkje De Stripmaker wordt het WikiHouse-concept gebruikt. Er zijn plannen voor verschillende nieuwe projecten. ,,Een grondeigenaar in Brabant wil WikiHouses voor starters in het dorp en in Groningen en Friesland zijn enkele grote nieuwbouwplannen, waarin WikiHouse een plekje gaat krijgen. Al zijn dit vooral projecten die op de lange termijn pas concreet worden. Daarnaast is er belangstelling van enkele particulieren met een eigen stukje grond en namens mijn eigen Ontwerpburo MULLER ben ik nu bezig met een schetsontwerp voor een WikiHouse-scoutinggebouw. Ook hebben we op de Floriade een biobased WikiHouse gebouwd op de kavel van Flevo Campus. Het is de eerste aanzet om WikiHouse ook zo biobased mogelijk te maken. Kortom, zo over tien jaar terugkijkend heeft WikiHouse in Nederland zich ontwikkeld van een experiment tot een serieus alternatief voor betaalbare zelfbouw!’’