Zelf je eigen sociale huurwoning bouwen. Dat is wat een groep voormalige krakers momenteel doet in samenwerking met Woningcorporatie Zayaz. Boschgaard is een heus pioniersproject en nadert nu haar voltooiing. ,,Wij hopen dat andere woningbouwverenigingen dit voorbeeld volgen en zien wat voor moois er kan ontstaan als je bewoners de ruimte geeft’’, aldus de initiatiefnemers op Facebook.
In ’s-Hertogenbosch-Oost is begin dit jaar de wintereditie van het regelmatig gehouden Klusfest in Boschgaard gehouden. Ditmaal om de laatste loodjes weg te tillen. Het project combineert duurzaam bouwen en zelfwerkzaamheid en heeft geresulteerd in 19 sociale huurwoningen en een buurtcentrum. Tussen de 25 en 30 bewoners betrekken binnenkort hun huurhuisje. ,,We zijn nog steeds heel blij met de ruimte die we van Zayaz hebben gekregen om Boschgaard werkelijkheid te kunnen maken. Een project waarin zowel wij als zij buiten de comfortzone zijn gegaan en veel van hebben geleerd over bewonersinitiatief en circulair bouwen’’, aldus de ondernemende Boschgaarders.
Tekst gaat verder onder de afbeelding.
Initiatief bij bewoners
De Woningcorporatie Zayaz, ook betrokken bij onder meer Minitopia in de Brabantse hoofdstad, financiert het project. Zij blijft eigenaar van de panden, maar de bewoners hebben het eigenaarschap en dus het initiatief. ,,Wij kwamen met het idee, zitten tijdens de realisatie op de bestuurdersstoel en zullen het geheel ook zelf blijven bestieren’’, vertellen de bewoners op hun website. Boschgaard is een woonplek met collectief zelfbeheer. ,,Waar iedereen die er woont evenveel inspraak heeft en waar we met zijn allen energie insteken. Een pand dat bijdraagt aan de buurt en de stad en het milieu niet tot last is.’’
Hergebruikte materialen
Het is ook een van de eerste woningbouwprojecten, waarbij zoveel mogelijk gebruik wordt gemaakt van hergebruikte materialen. ,,Dus geen nieuwe producten, maar bouwmaterialen die vrijkomen uit sloop- en renovatieprojecten. Dat is immers altijd nog duurzamer dan nieuwe producten produceren. Deze nieuwe werkwijze brengt een hoop uitdagingen met zich mee, maar door samen de schouders eronder te zetten zijn er al een hoop obstakels overwonnen. Ondertussen is 85% van alle bouwmaterialen die in het pand zitten hergebruikt. Zo zorgt de voetafdruk van de oude fundering van buurthuis De Patio voor de vorm en indeling van het gebouw. De dakspanten die we hebben geoogst, hebben de dakhoek bepaald. Waar niet met hergebruikt materiaal wordt gewerkt, wordt zoveel mogelijk gebruik gemaakt van bouwbiologische materialen. Het pand is gebouwd op basis van houtskeletbouw en het stucwerk doen we met leem.’’
Tekst gaat verder onder de afbeelding.
Belangrijke beslissingen
Zelfs koning Willem-Alexander toonde vorig jaar interesse in het bijzondere sociale huurproject en bezocht de locatie hoogstpersoonlijk. De bewoners zijn er trots op dat zij nagenoeg alles zelf hebben gedaan. ,,Vanaf het begin van het project hebben wij als Boschgaarders met alle partners aan tafel gezeten, zelf de architect gekozen en de belangrijke beslissingen gemaakt. Dit alles uiteraard in goed overleg met Zayaz. Ook steken we de handen uit de mouwen en werken we actief mee op de bouw.’’ De bewoners gaan na de oplevering ook het buurtcentrum en de naastgelegen stadsakker gezamenlijk beheren.
Duurzaamheid
Naast hergebruik van bestaande materialen is er door de Boschgaarders uiteraard ook verder over duurzaamheid goed nagedacht. Zo wordt het gebouw zo passief mogelijk verwarmd, geventileerd en gehydrateerd. ,,We gaan dankbaar gebruik maken van de zon, regen en aarde door te oogsten wat ze ons gratis geeft. De gevels op het zuiden vangen de zon voor warmte en de 234 zonnepanelen voor energie. Zo’n 80 meter lange sondes in de grond geven een stabiele 12 graden voor de warmtepompen en tot 80 kuub regen vangen we op om de wc’s en wasmachines mee te spoelen. Door het ontwerp kunnen we toe met minder apparaten, zoals warmtepompen, dan gebruikelijk. Ook hebben we groene daken en gevels met veel leefruimte voor vogels en insecten’’, leggen de bewoners uit. Er wordt ook een actieve houding van alle bewoners gevraagd om duurzaam te zijn. ,,Gordijnen op tijd dicht, ramen op het juiste moment open en korter douchen. Ook gaan we veel delen. Auto’s, boormachines en de wasmachines.’’
Tekst gaat verder onder de afbeeldingen.
Relatief klein wonen
De woningen zijn met 39 en 44 m2 zeer compact en bedoeld voor eenpersoonshuishoudens en jonge gezinnen. De huurprijs van de woningen zal variëren van 580 tot zo’n 850 euro per maand. Het is voor de bewoners dan ook mogelijk om huursubsidie aan te vragen. De bewoners hebben twee woonlagen ter beschikking met een eigen douche, toilet, keuken, woonkamer en slaapkamer(s). De gezinswoningen hebben een serre, terwijl de kleinere appartementen van een balkon zijn voorzien.
In het kleinschalige complex zijn ook een aantal gemeenschappelijke ruimtes gerealiseerd. Zo zijn er twee grote woonkamers, waarvan een met een uitgebreide keuken voor samen koken en eten, een badkamer met bad en ruime recirculatie-douche en een infrarood sauna. Ook is er een wasserette met meerdere wasmachines om te delen. ,,Door relatief klein te wonen en woonkamers te delen, kun je bijna zeggen dat de bewoners een tiny house hebben. Dit betekent dat het hele gebouw minder ruimte in beslag neemt en het ook minder energie kost om de ruimtes te verwarmen.’’
Regie aan huurders
Bij Woningcorporatie Zayaz zijn ze ook erg in hun nopjes met het pilotproject. ,,Wij geven graag meer regie aan onze huurders. Dan krijgen zij de ruimte om het op hun manier te doen. Zodat ze kunnen wonen zoals zij dat willen’’, zegt projectbegeleider Jurgen Arts in een speciaal filmpje van Zayaz op YouTube (zie video hieronder). Op haar website laat de woningcorporatie weten te willen experimenteren met nieuwe woonvormen. ,,We willen kijken of we beter kunnen aansluiten op de woonvraag van mensen. Steeds meer mensen willen zelf mee bouwen of ontwikkelen. Wij willen hiermee een beweging op gang brengen van consumeren naar coproduceren en streven naar buurten en wijken waarin bewoners zelf de verantwoordelijkheid nemen voor hun woongenot en directe leefomgeving.’’
