Wonen in dienst van de natuur. Dat wil Sonja van Uden realiseren in haar tiny house-dorpje Landdrift. Ze heeft al een stuk weiland op het oog in het Brabantse Laarbeek, dat door de bewoners in enkele jaren moet worden omgetoverd tot wilde natuur. Daarna wil zij met haar toekomstige dorpsgenoten verder trekken om een ander stukje Nederland haar natuur terug te geven. ,,De kern van mijn plan is het creëren van wilde natuur, niet het creëren van een nieuw dorp.’’
Het mooie van Sonja’s plan is dat zij al een stuk grond heeft gevonden. Oud-wethouder van Laarbeek en agrariër Tonny Meulensteen wil haar een weiland van ruim 4 hectare bij het kerkdorpje Boerdonk verkopen voor haar project Landdrift. Ook heeft Sonja al een goed doordacht ontwerp op papier staan. ,,Een landschapsarchitect heeft als eerste een analyse gemaakt van het perceel. Wat is het bodemtype? Hoe draait de zon? Waar is het nat en waar droog? Enzovoorts’’, vertelt zij. ,,Vervolgens hebben we gekeken naar hoe het Beekdal er honderd jaar geleden uitzag. Dit was een coulisselandschap met kleine kavels, omzoomd met heggen en houtwallen. Ditzelfde kleinschalige landschap willen we terugbrengen op het perceel, waarbij de kleine kavels die ontstaan allemaal een eigen focus krijgen. Zo is er het natuurlijk rustgebied, een moeraszone met flauwe oevers, een bosweide en een aantal woonkavels.’’
Tekst gaat verder onder de foto.
Betaalbaar belangrijke voorwaarde
De nieuw te creëren natuur aan de Peelrand ten noorden van Helmond wil de 43-jarige projectmanager in de bouw bekostigen met het verhuren van grond aan een twaalftal gelijkgestemde tiny house-bewoners. ,,Mijn plan heeft een wooncomponent met een tijdelijk karakter ter ondersteuning van de verwildering van het land. Er worden wel een aantal eisen aan de woningen gesteld. Voor nu is alleen bepaald dat het kavel voor de woning niet groter is dan 50 vierkante meter en de woning met eventuele extra’s, zoals een overkapping of schuurtje, hier niet buiten mag vallen. Over extra eisen, zoals bijvoorbeeld gebruik van natuurlijke materialen en inpassing in de omgeving, zijn al wel gedachten, maar het is nog te vroeg om dit vast te leggen. Dat de woningen betaalbaar blijven vind ik een erg belangrijke randvoorwaarde en gaat meewegen in de bepaling van de eisen.’’
Tekst gaat verder onder de foto.
In haar businessplan heeft Sonja een huurprijs voor de grond doorgerekend van rond de 300 euro per maand. ,,Dit kan nog wat wijzigen tijdens de detailuitwerking, maar de betaalbaarheid van de kavels is belangrijk. Leven in het groen moet toegankelijk zijn voor iedereen, niet alleen voor rijke mensen of grondbezitters’’, aldus de afgestudeerde bouwkundige. De woningen moeten zo zelfvoorzienend als mogelijk worden op Landdrift. ,,Met mijn achtergrond in de bouw en ervaring in technische innovatie weet ik dat op het vlak van zelfvoorzienend wonen heel veel mogelijk is. Er zijn verbrandingstoiletten in plaats van riool en er zijn systemen waarbij regenwater wordt gebruikt om bijvoorbeeld te douchen.’’
Energievoorziening
Over de energievoorzieningen en betrouwbaar drinkwater is Sonja nog wat minder zeker. Zij wil daarover graag in gesprek gaan met de toekomstige andere bewoners. ,,Over hoe we dit met elkaar willen regelen. Als het ene huisje in de winter nog wel stroom heeft en de andere niet, zijn we dan bijvoorbeeld bereid om dit met elkaar te delen? En hoe doen we de technisch uitwisseling dan? Of willen we toch liever een aansluiting op het elektra-net voor noodgevallen? Keuzes waarvan ik denk dat ze beter genomen kunnen worden door de bewoners dan door Landdrift zelf.’’
Tekst gaat verder onder de afbeelding.
Inmiddels hebben de betrokken gemeenten Laarbeek en Meierijstad al groen licht gegeven voor het project. Een mooie beloning voor het vele voorbereidende werk van Sonja, die na de idee-fase een jaar lang vooral bezig is geweest met het toetsen van het eerste concept bij verschillende overheden, ondernemers, natuurorganisaties, wetenschappers en agrariërs. ,,Dit heeft erg geholpen om het plan aan te scherpen. Na het vinden van het perceel heb ik een verzoek ingediend bij de gemeenten Laarbeek en Meierijstad voor een eerste principebesluit. Bij de ene gemeente ging dit proces vlot, bij de andere was er iets meer werk nodig en duurde het wat langer. Naar mijn mening snappen beide gemeenten goed dat Landdrift geen woningbouwplan is, maar een manier om een ander Nederlands landschap te creëren. De wooncomponent in Landdrift is slechts het middel om dit voor elkaar te krijgen.’’
Monocultuur
Nieuwe natuur creëren is volgens de Brabantse initiatiefneemster hard nodig in Nederland, waar volgens haar een monocultuur is ontstaan. ,,Ik denk dat we land zijn gaan zien als grondstof voor onze drang naar economische vooruitgang. Door alleen te kijken naar hoe we de opbrengsten van het land kunnen maximaliseren, hebben we alles en iedereen ervan verdrongen. We verjagen de soorten van het land door de akkers om te ploegen en beschermen de ingezaaide gewassen met bestrijdingsmiddelen. Maximale opbrengst is het devies. De laatste jaren wordt echter steeds meer duidelijk dat verschillende gewassen naast en door elkaar de opbrengst van het land alleen maar verhoogt. Dit is iets wat we op een klein deel van het Landdrift perceel in de praktijk brengen.’’
Tekst gaat verder onder de foto.
Verschil maken
Een kamp met een door een indianenstamhoofd opgeleide Brit opende de ogen van Sonja als het om de natuur gaat. ,,Hij vertelde mij een aantal jaren geleden over keystone species. Dat wij als mensen, net als de wolf en de bever, ook een belangrijke soort zijn. Wij kunnen namelijk onze omgeving beïnvloeden en daarmee een groot verschil maken. Ik heb het gevoel dat we dit al heel lang vooral in een negatieve zin doen. Met Landdrift wil ik dit kantelen en een positief verschil maken. Dat wij als mensen niet proberen de natuur om ons heen te bedwingen, maar dat wij weer onderdeel worden van de natuurlijke ritmes van de planten en dieren om ons heen.’’
Tekst gaat verder onder de foto.
Instandhouding natuur
Sonja is nu druk bezig om samen met een adviesbureau en de landschapsarchitect de vergunningsaanvraag voor de twaalf tiny houses voor te bereiden. ,,De afstemming met beide gemeenten is hierbij essentieel, zodat de procedure in beide gemeenten tegelijk doorlopen kan worden. Daarnaast ben ik een aantal maanden geleden ook gestart met het ophalen van de benodigde financiële middelen voor de realisatie van Landdrift. Ik hoop dat Landdrift dan ergens in 2024 kan starten’’, aldus Sonja, die nog geen strak omlijnd plan heeft als zij over een x-aantal jaren met haar dorpsgenoten verder trekt om een nieuw monotoon stukje groen om te zetten in wilde natuur. ,,Er zijn meerdere mogelijkheden. Het land kan bijvoorbeeld overgedragen worden aan een natuurbeheersorganisatie of het kan in bezit blijven van Landdrift en wilde natuur worden. Voor de uiteindelijke keuze is de instandhouding van de natuur echter een absolute voorwaarde.’’
Meer informatie over Sonja’s project vind je op de website van Landdrift.