Een fraaie monumentale boerderij in Schalkwijk wordt momenteel omgetoverd tot het duurzame en zoveel mogelijk zelfvoorzienende ecodorpje Overeind. In 2026, precies 100 jaar na de bouw van de boerderij, moet het project klaar zijn. ,,Wij vormen een dorpje met bewoners die eenzelfde visie, ambitie en energie delen om de wereld een beetje mooier te maken’’, aldus bewoner Jurjen van Rossum. Een deel van de boerderij en de schuur zijn al verkocht en nu het achterhuis mag worden gesplitst kunnen er drie compacte woningen van 70 m2 worden gerealiseerd.
Ons Dorpje Overeind, zoals de eco-gemeenschap voluit heet, is een initiatief van de 59-jarige Loes Schouten. Haar onverwachte scheiding in 2013 geeft haar een andere kijk op het leven. Ze mist de verbinding met mensen in haar nieuwbouwwijk en gaat op zoek naar een gezamenlijke woonvorm die bij haar past. De onderneemster ziet veel voorbeelden, maar het is het allemaal net niet voor haar. Loes wil terug naar een dorpje uit het begin van de 20ste eeuw met verschillende gezinssamenstellingen, mensen van verschillende leeftijden die elkaar helpen, hun skills en producten delen, goed zorgen voor de natuur en liefdevol samenleven.
Tekst gaat verder onder de foto.
Compacte woningen in achterhuis
Het lukt Loes uiteindelijk om haar droomdorpje te gaan verwezenlijken in het Utrechtse Schalkwijk. Een monumentale boerderij op een terrein van 1,1 hectare en gelegen aan een rustige weg in het buitengebied van de gemeente Houten moet plaats gaan bieden aan een woongemeenschap van 12 tot 15 mensen. Inmiddels wonen en bouwen er al zeven mensen in Ons Dorpje Overeind en zij werken hard aan hun project. Ook voor de toekomstige bewoners. Zo wordt momenteel het achterhuis in drie delen gesplitst. ,,Het achterhuis als één adres is onbetaalbaar voor een gezin en al helemaal voor ecodorpbewoners. Onze doelgroep bestaat uit mensen die graag veel buiten zijn en compact willen wonen. Starters, jonge gezinnen, singles. We zijn nu vooral op zoek naar nieuwe bewoners tussen de 30 en 50 jaar. Door drie grondgebonden appartementen met elk twee slaapkamers te creëren wordt het voor hen betaalbaar en toegankelijk. Je koopt een deel van het achterhuis voor rond de 100.000 euro en bouwt samen met onze architect en aannemer je eigen huis. De totale kosten komen dan uit tussen de 300.000 en 375.000 euro’’, vertelt Jurjen.
Tekst gaat verder onder de foto.
Levensvisie
De totaalprijs klink wellicht nog behoorlijk, maar dit is minder dan de gemiddelde prijs van een koopwoning op dit moment. ,,Wij zijn ook geen projectontwikkelaars, hebben geen zakelijk belang en zijn ook geen vage idealisten. Wij hebben een levensvisie. We kijken om ons heen en vragen ons af, wat heeft de wereld in de toekomst nodig? Hoe kunnen wij iets aan deze toekomst toevoegen? Iets wat binnen ons bereik ligt en op kleine schaal is. Iets, waar we onze kennis en ervaring voor kunnen inzetten en wat we kunnen verspreiden. We willen een plek creëren waar de bewoners zich thuis voelen, in balans zijn, betrokken zijn en steeds kunnen blijven leren en zich ontwikkelen. Wij geloven in een toekomst waarbij we met elkaar samenwerken en samenleven en we open staan voor nieuwe visies of nieuwe activiteiten waardoor we samen geïnspireerd leven. Wij geloven erin dat je samen méér bereikt dan alleen en dat plezier vermenigvuldigd.’’
Tekst gaat verder onder de foto.
Voedselbos, zorg-B&B en kenniscentrum
De huidige bewoners zijn trots op wat zij al hebben bereikt. ,,Ja, we zijn heel blij met dit project. Ook dat we al zo ver zijn en iets concreets hebben. Het heeft veel voeten in de aarde gehad, maar de aanhouder wint’’, aldus Jurjen. ,,We hebben acht kavels, waarvan er zeven eigendom van een bewoner worden. De achtste kavel is eigendom van onze coöperatie, hierop willen we een voedselbos realiseren. We hebben ook afgesproken dat iedereen die 18-plus is acht uur per week in het geheel steekt.’’ Dat is overigens niet alleen in het voedselbos. De ecodorpers hebben al een subsidie gekregen om in de toekomst een kenniscentrum op te zetten, waar mensen kunnen leren over hun leefwijze, en de hooiberg moet een bed & breakfast worden voor respijtzorg. ,,Daarom is affiniteit met zorg mooi meegenomen bij toekomstige bewoners. Niet dat wij steunkousen gaan trekken en naalden gaan zetten, maar wij koken voor de bezoekers, lopen een rondje door het voedselbos of maken een praatje.’’
Tekst gaat verder onder de foto‘s.
Duurzaamheid voorop
Dat is echter allemaal voor de nabije toekomst. Nu hebben nieuwe bewoners en de bouw vooral prioriteit. Duurzaamheid staat daarbij voorop. ,,We vinden het belangrijk dat duurzaamheid verweven is in ons dagelijkse leven zonder belerend of beperkend te zijn in wat wij doen en uitdragen. Zo willen we het gebruik van plastic zoveel mogelijk beperken, materialen zoveel mogelijk hergebruiken, ons eigen voedsel zoveel mogelijk zelf verbouwen en zuinig omgaan met energie, geld en grondstoffen. Ons land moet ook een thuis zijn voor vele soorten flora en fauna. We gaan een diversiteit aan bomen en struiken planten en waterpartijen toevoegen, zodat er nieuwe natuur kan ontstaan. Dit doen we door de biodiversiteit op het terrein te vergroten en het terrein in te richten volgens de principes van permacultuur en voedselbossen.”
Tekst gaat verder onder de foto.
CO2 neutraal
Tijdens de ontwikkeling van Ons Dorpje Overeind kijken de bewoners al kritisch naar het energieverbruik en isolatie. ,,We denken hierbij aan hoogwaardig isolatieglas, aan lage temperatuurverwarming in combinatie met zonneboilers en warmtepompen en aan strobouw voor de bed & breakfast. Naast het besparen van energie, zowel tijdens het bouwproces als daarna, is ons streven het project zoveel mogelijk CO2 neutraal op te leveren. Dat wil zeggen dat de energie die wij gebruiken, inclusief die voor huishoudelijke apparaten, zoveel mogelijk op ons eigen terrein zal worden opgewekt door middel van zonnepanelen. De monumentale waarde van de bestaande gebouwen kan behouden blijven door duurzame renovatie. Alle gebouwen worden zo ingericht dat er geen gebruik wordt gemaakt van aardgas.’’
Tekst gaat verder onder de foto.
Waterhuishouding
Ook op het gebied van de waterhuishouding hebben de Overeinders duurzame plannen. ,,In ons woonproject gaan we water, nutriënten en grondstoffen zoveel mogelijk recyclen. We willen ons afvalwatersysteem zó inrichten dat we verschillende soorten gebruikt water kunnen scheiden. Daarbij willen we regenwater niet verloren laten gaan op het rioleringssysteem maar het hergebruiken als water voor onze planten en dieren. GFT-afval zullen we composteren om die nutriënten te hergebruiken voor de groei van onze planten, struiken en bomen’’, legt Jurjen uit. Initiatiefneemster Loes hoort het allemaal glimlachend aan. Voor haar voelt de verbondenheid nu al elke dag aan als een warm bad en ze kan niet wachten tot het openingsfeest, dat voorlopig voor 2026 staat gepland.
Wie meer wil weten over Ons Dorpje Overeind kan een kijkje nemen op hun website. Klik hier.
