Zelfredzaamheid, zelfvoorziening en zelfrealisatie. Dat is waar de proefbewoners van Thrival Lab in Rotterdam mee worden geconfronteerd om te kijken of off-grid wonen iets voor hen is. Komende zomer gaan de eerste experimentele onderkomens in de verhuur. Het project van tiny house-pioniers Jan-Willem van der Male en Noortje Veerman moet uiteindelijk leiden tot een community, die floreert in een toekomstige leefomgeving op een stuk land boven zeeniveau.
Jan-Willem en Noortje beginnen hun tiny house-leven op de Rotterdamse Heijplaat, starten de Tiny House Academy, verhuizen naar het idyllische Drontense Roggebotstaete in de Flevopolder en keren door wijzigende eisen noodgedwongen terug naar de stad waar het allemaal begon. Al snel wordt het stel benaderd door betrokkenen van het experimentele bedrijfsverzamelgebouw De Kroon om de door stadscamping Culture Campsite verlaten buitenruimte opnieuw in te vullen. ,,Zij vroegen of wij wellicht iets konden bedenken vanuit de tiny house-gedachte. Na een korte periode van soul searching besloten we dat we het dolgraag wilden doen’’, vertelt Jan-Willem.
Tekst gaat verder onder de foto.
Soort survival
De ervaren off-grid-bewoners kiezen ervoor om anderen de kans te geven kennis te maken met een zelfvoorzienend leven met al zijn ongemakken, maar uiteindelijk ook luxe. Het project draagt de naam Thrival Lab. In vier weken tot drie maanden ondergaan de proefbewoners een soort survival om te zien waar hun comfortniveau ligt. ,,Het zelfvoorzienende karakter nodigt hen uit bewust om te gaan met de voorraden die aangevuld worden door de natuurlijke omgeving, zoals elektra uit de zon, water uit de hemel en warmte uit compost. Warm stromend water is dus even niet altijd vanzelfsprekend. We hebben een aantal noodscenario’s klaar staan voor de bewoners van de experimentele onderkomens en kunnen zo vanuit een veilige omgeving inzicht geven in hoe zij omgaan met stressvolle situaties’’, legt Jan-Willem uit. Een stad als Rotterdam lijkt hiervoor niet de ideale plek, maar volgens hem is dat geen probleem. ,,Sowieso kent heel Nederland geen echte natuur. Alles is gecultiveerd en wordt beheerd. De stad kent misschien minder groen, maar wel echte natuur die overal te vinden is: zon, wind, regen en compostprocessen.’’
Tekst gaat verder onder de foto.
Luxe-val
Volgens Jan-Willem zijn er momenteel veel mensen die het roer willen omgooien, maar de stap niet zetten omdat zij gewend zijn geraakt aan het comfort van het hedendaagse bestaan. ,,Ik heb de overtuiging dat velen van ons in een soort luxe-val terecht zijn gekomen. We hebben zoveel luxe die we niet willen opgeven. Dat weerhoudt ons ervan hogere doelen na te streven, die een florerend leven kunnen bewerkstelligen.’’ Elke proefperiode bij Thrival Lab begint dan ook met een hellweek, waarin de deelnemers een ongespreid bedje aantreffen en een noodscenario voor de kiezen krijgen. Met begeleiding van Jan-Willem en Noortje moeten zij deze start het hoofd zien te bieden.
Samen doen
Uiteindelijk moet het programma leiden tot een andere mindset. ,,Als er iets is dat ik de proefbewoners graag wil meegeven is het vermogen een paar stappen terug te zetten, zodat ze weer op reis kunnen gaan. Na de proefperiode hier kunnen zij hopelijk een mooie toekomst voor zich zien en vertrouwen hebben creatief te kunnen handelen in uitdagende situaties. Zelfvoorzienend leven is een vorm van voorbereiding en kan zeker wel een bewuste keuze zijn. De praktijk leert dat je dit vooral met anderen samen moet doen. Dus alleen vanuit verbinding is zelfvoorzienend leven goed haalbaar. Wil je alles bij jezelf houden, dan kun je waarschijnlijk maximaal 70% zelfvoorziening halen.’’
Tekst gaat verder onder de foto.
Voor Jan-Willem, Noortje en hun dochtertje Luus is Thrival Lab ook een persoonlijke zoektocht. Tot en met 2028 mogen zij hier hun project gestalte geven. In die vijf jaar hopen zij hier gelijkgestemden te vinden om samen elders een zelfvoorzienende community op te bouwen. ,,Dit moet in de basis een plek boven zeeniveau zijn, zodat ook toekomstige generaties er kunnen blijven wonen. Het moet bestaan uit circulaire zelfgebouwde woningen, gedeelde voorzieningen, een voedselbos, een overvloed aan bomen die deels kunnen worden ingezet als bouwmaterialen en meren die helpen met waterretentie, verkoeling en biodiversiteit. En natuurlijk een levendige community van bevlogen ondernemende mensen, die werken aan een toekomst als moderne jagers en verzamelaars.’’
Experimentele huisjes
Thrival Lab trapt komende zomer af met enkele bestaande experimentele huisjes, maar eind 2024 moeten deze alle vervangen zijn door nieuwe conceptuele woonunits. ,,De verschillende woonobjecten worden goed klein. We hebben bedacht dat ze maximaal 12 vierkante meter vloeroppervlak mogen hebben. Dit is om voor elkaar te krijgen dat de buitenruimte vooral als groen overkomt en niet als bebouwd. Ze mogen wel weer compenseren met hoogte waar nodig’’, aldus de enthousiaste tiny house-deskundige. ,,Het zijn experimentele onderkomens. Dat komt eigenlijk vanuit mijn persoonlijke wens om nieuwe concepten te bedenken en te testen. Bijvoorbeeld een woning zonder vloer, waarbij 1,5 meter grond onder de woning wordt geïsoleerd door de wanden van het huis naar beneden door te trekken. Het idee is dat op anderhalve meter diepte de grond tussen de 6 en 12 graden warm is. Je kunt die geïsoleerde grond dan inzetten als een soort van gelaagde boiler, warmteopslag dus.’’
Tekst gaat verder onder de afbeelding.
Het tweede concept dat Jan-Willem in zin hoofd heeft is een huis zonder schroeven. ,,Het is een bouwmethode die Delftse studenten hebben bedacht voor een uitkijktoren. Die methode heb ik vertaald naar een versie die geschikt is om in te kunnen wonen. Het idee is dat je door middel van spanbanden, zoals die van pallets, houten balken kunt verbinden. Hierdoor kun je de balken geheel ongeschonden weer uit het huis halen, wanneer het zijn functie verliest. Dit combineer ik met het gebruik van houten schietnagels. Deze concepten ga ik zelf bouwen en het liefst met hulp van die studenten. De andere units ga ik In principe helemaal zelf bouwen, maar ik heb ook contact met enkele architecten die dolgraag circulaire concepten willen ontwikkelen en zelf realiseren.’’
Beleving
Thrival Lab wordt zo een bijzonder dorpje in de rook van Rotterdam. Proefbewoners betalen een maandelijks bedrag voor de huur van het huisje afhankelijk van het programma dat zij kiezen. ,,Ik kan mij voorstellen dat de proefbewoner dan tijdelijk de eigen woning verhuurd aan iemand anders. Ze betalen ook voor de voorzieningen in de buitenruimte, zoals een douche, toilet, wasruimte, keuken en werkplaats in de gemeenschappelijke ruimte. Het belangrijkste onderdeel is de beleving die ze gaan hebben. Ons programma helpt hen om vanuit zelfredzaamheid tot een florerend leven te gaan bewegen’’, aldus Jan-Willem, die met Thrival Lab aan de wieg hoopt te staan van een nieuwe Randstad. ,,Wat ik hoop is dat er meer aandacht geschonken wordt aan het creëren van esthetisch aangename leefomgevingen. Het moet eens klaar zijn met inspiratieloze hokjes. De mens heeft behoefte aan een leefomgeving waar zij zich geroepen voelt in deel te nemen. Een omgeving die vraagt of je wilt leven en floreren.’’